Հիշողություններ Եղիշե Չարենցի մասին

                                 
                                                                                 * * *
Հարցրի <<Չարենց>>-ի մասին:
-Դեռ Կարսում մի քանի բանաստեղծություն տպեցի Սողոմոնյան ազգանունով: Մի բժիշկ եկավ մեր քաղաք, տուն վարձեց, դռան վրա կպցրեց. <<Բժիշկ Չարենց>>: Չարենց. խիստ հավանեցի ու վերցրի...

<<Հոկտեմբեր>>- <<Նոյեմբեր>> 

 Լենինական:Նամակ Փարիզից: ...<<<<Ղեկ>> անունով ամսագիր եմ հրատարակելու այստեղ... նյութեր ուղարկիր ... >>:Ուղարկեցի:

Շշուկներ:-Բեռլին է անցել:

Շշուկներ:-Մոսկվա է վերադարձել:

Հեռագիր:-<<Անցնում եմ Երևան: Հանդիպիր>>:

Իջավ գնացքից առույգ ու կայտար: <<Միթե այս է երկիրը Նաիրին>>: Գրկախառնվեց:Ընդունեց <<Ռապորտը>>: Գրկախառնվեց:

-Խիստ ուրախ եմ: Լավ եք արել, որ անջատվել եք:

-Ձեր բացակայությամբ մենք Ձեզ ընտրել ենք << Հոկտեմբերի>>պատվավոր նախագահ:

-Վատ չէ:-Կգրեմ, կգաս Երևան, կմտածենք հետագա անելիքների մասին...

 Գնացքը շարժվեց:Դռների մեջ կանգնած թափահարում էր շլյապան:

-Պինդ կացեք: <<Միթե այս է երկիրը Նաիրին>>:

    * * *

 ...Լազարյան ճեմարանի բակում տխրեց.

-Տերյանը սովորել է այստեղ, այս դռնով հազար անագմ ներսուդուրս է արել...

-Մենք ինչ ենք որ նրա հետ համեմատած, Տերյանը շատ մեծ է,- սկսեց  գրեթե երգել քթի տակ.

 Ոսկեհանդերձ եկար և միգասքող.

Կապուտաչյա աշուն, սիրած աշուն,

Տերևներիդ դանդաղ թափվող ոսկով, 

Շղարշներով քնքշաշրշյուն...

Զարմանալի տաղանդներ  

Նրա վրա  ցնցող տպավորություն էր թողնում լավ գիրքը, լավ բանաստեղծությունը, բանաստեղծական լավ տողը:Երբ հանդիպում էր մի լավ պատկերի, աչքերը փայլում էին և զարմանում էր. << Այ տղա, էս ոնց է սարքել>>:Ռոմանոս Մելիքյանին, Մարտիրոս Սարյանին, Հակոբ Կոջոյանին և նրանց, որոնց գնահատում էր, անվանում էր <<զարմանալի տաղանդ>>:Չէր սիրում խաղալ <<հանճար>> ածականի հե, ինչպես խաղում էին նրա ժամանակակիցներից շատերը:<<Զարմանալի տաղանդից>> բարձր <<ուդիվիտելնի քանքարն>> էր:Մեծ հիացմունքով էր խոսում Մարտիրոս Սարյանի մասին. Մարտիրոս Սարյանը և <<զարմանալի տաղանդ>> էր, և <<ուդիվիտելնի քանքար>>: Խոսում էր նրա արվեստի մասին մեծ խանդավառությամբ, անվանում էր վարպետ, իսկ երբ հանդիպում էր նրան, անվանում էր Մարտիրոս:

 -Մարտիրոս, բերել եմ էս սկյութացուն, որ նկարը քաշես:Գրքի ձևավորումն էլ դու արա: Սիրում և հասկանում էր նկարչությունն ավելի, քան բազում նկարիչներ:

 Կոմիտաս և ջուր 

Սիրում էր երաժշտությունը, բայց ավելի բարձր էր գնահատում արևելյան երաժշտությունը:

Սիրում էր  Կոմիտասին, Սպենդիարյանին, Ռոմանոս Մելիքյանին: Ակսել ճեմարանից հիշում էր Կոմիտասի երգերը, երբեմն նեղ շրջանակում կոմիտաս էր երգում չաձ տալով, չնայած որ միակ երգողն ինքն էր:Չարենցը շատ էր սիրում այդ երգերը. << Մի Կոսմիտաս երգիր, Ակսել>>:

 Երբեմն էլ, երբ նեղսրտում էր ու ձանձրանում, գլխարկը քաշում էր աչքերի վրա և երեխայի պես խնդրում.

-Գնանք Ակսելի մոտ, Կոմիտաս լսենք:

Ինչպես ամեն մի իսկական բանաստեղծ, սիրում էր բնությունը,բայց ամենից ավելի, երևի, ջրի խշշոցը:Ամենից շատ սիրում էր Զանգվի ձորը:

Իր սերը և Զանգվի ձորն իջնելու ցանկությունը ձևակերպում էր այսպես. 

-Գնանք ջուր լսենք:

Կպառկեր գետափին, գլխարկը կդներ դեմքին և... <<ջուր կլսեր>>: